Жедел ішек инфекциялары - негізгі клиникалық көріністері диарея, интоксикация және дегидратация белгілері болып табылатын аурулардың үлкен полиэтиологиялық тобы. Ішек инфекциясы - бұл өмірде кез-келген адам кездестіретін жағымсыз және жиі қауіпті ауру. Ішек инфекцияларының тобына асқазан-ішек жолына зиянды әсер ететін көптеген жұқпалы аурулар кіреді. Инфекциялардың себептері вирустар, бактериялар және олар шығаратын токсиндер болып табылады. Аурулар симптомдардың ауырлығымен және ағымның ұзақтығымен айтарлықтай өзгеруі мүмкін.

Мысалы, стафилококк инфекциясынан тез және қиындықсыз құтылуға болады, ал кезінде тырысқақ сияқты өте ауыр және қауіпті ауру болды. Бақытымызға орай, қазіргі заманауи медицина ішек инфекцияларымен күресуді үйренді және өлім-жітім өте сирек кездеседі. Бірақ ешкім ішек инфекциясына байланысты қиындықтарға кездесуі де ықтимал.

Жіті ішек инфекцияларының жалпы құрылымында балалар барлық науқастардың 60-65% құрайды, бұл ретте елеулі үлес кіші жас тобына (1 жасқа дейін) түседі. Бұл ас қорыту органдарының анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктеріне, қорғаныс механизмдерінің жетілмегендігіне және нәрестелерде санитарлық-гигиеналық дағдылардың болмауына байланысты. Бұл патологияның теріс әсері, әсіресе, жас балаларда байқалады. Ауру тамақтанудың бұзылуына, иммунитеттің төмендеуіне, дисбиоздың дамуына, қайталама ферментативті жеткіліксіздікке әкеледі.

Ішек инфекцияларымен сырқаттанушылықтың ең жоғары өсуі жазғы-күзгі кезеңде байқалады, бұл саяжайларға жаппай барумен, көкөністер мен жемістерді тұтынумен, тез бұзылатын өнімдердің көше саудасының кеңеюімен, ашық су айдындарында шомылумен байланысты. Жедел ішек инфекцияларының қоздырғыштары әртүрлі заттардың, көкөністердің, жидектердің, жемістердің бетінде болуы мүмкін. Жедел ішек инфекцияларының себебі микроорганизмдердің бірнеше тобы - бактериялар, вирустар және қарапайымдылар. Инфекция көздері - адам немесе жануар.

Жетекші берілу жолдары:

• тұрмыстықбайланыс(ластанған тұрмыстық заттар,ойыншықтар,емізік,ласқолдар)
• азық-түлік(азөңделген,сапасызтағамдардыжегенкезде)
• су(қайнатылмағансуішкенде, ашық су айдындарындашомылғанда)

 Ішек инфекцияларының пайда болуына бейім факторлар:

• жасандытамақтандыру;
• термиялықөңдеуден өтпейтін қосымша тағамдардыенгізу - қосымша тағамөнімдеріменқоздырғыштардыңенумүмкіндігі;
• жылдың жазғымаусымы - ауа температурасыныңжоғарылауысуда,топырақта,өнімдердеқоздырғыштардыңкөбеюінеықпал етеді;
• шала туылуы;
• балалардағыиммун тапшылығы жағдайлары;
• орталықнервжүйесініңперинаталдықпатологиясы.

Кіру қақпасы және «мақсатты» орган - бұл асқазан-ішек жолдары.

Ауру белгілерінің негізгі топтары:

• қызба,әлсіздік,тәбеттіңтөмендеуі
• диарея,құсу, іштің кебуі
• іштіңауыруы

Аурудыңауырлығыкөздің бұлыңғыр тартуы,бетәлпеті өзгеруі,көз қарашығы үлкеюі, еріннің құрғауы,құрысулар болуына әкеледі.Аурудың өте ауырлық белгілері – балада 6сағаттанартықзәрдіңболмауы.

Диария кезінде іші ауырып, токсин белгілері білінеді:

• Ауырсынуды басатын дәрілердіқолданбаңыз - бұлдиагностиканықиындатуымүмкін.Ауырсынуды басатын дәрілерхирургиялықаурулардың(аппендицит,жеделхолециститжәнебасқалар) көріністерінжасыруы мүмкін;
• Жылыту жастықшасын қолдануға болмайды, өйткені бұл қабынуды күшейтіп, баланың жағдайының күрт нашарлауына әкелуі мүмкін;
• Ыстықсуменклизмажасамаңыз,әсіресетемпературакөтерілген кезде.
• Диареякезіндебалағақұрғататын(бекітетін)құралдарды бермеңіз - имодиум,лопедиумжәне т.б.бұлжағдайдааурудыңағымыкүрделене түсуі мүмкін,өйткені,ағзадантоксиндердіжедел жоюдың орнынасізолардыңжиналуынтудырасыз.
• Температураныңжоғарылауымен,диареямен,құсумен болатын жұқпалыауруларкезінде;хирургиялықауруғакүдікешқандайжағдайдагомеопатиялықпрепараттардықолдануға болмайды.Мұндайжағдайлардәрігердіңкеңесінжәнежалпытерапияны қажет етеді;дәстүрлідәрі-дәрмектерді тағайындаудыкешіктіруқайғылыжағдайғаәкелуімүмкін.

 Сонымен, балалардағы өткір ішек инфекцияларының алдын алу үшін:

• жекегигиенаережелерінқатаң сақтау, қолыңыздысабынменжиіжәнемұқиятжу,әсіресетамақтанаралдындажәнедәретханағабарғаннанкейін;
• қайнатылған,бөтелкедегінемесекепілдендірілгенсапалысудықолданыңыз;
• көкөністерді,жемістерді,жидектердіағындысуастында қолданар алдындамұқиятжуыңыз,алжасбалаларүшін – қайнаған сумен;
• тектазақаптаманықолданыңыз(полиэтилен,тамақконтейнерлеріжәне т. б.);
• кездейсоқадамдарданнемесерұқсат етілмеген саудаорындарынан азық-түліксатыпалмау;
• ыстықжәнесуықтағамдардыдайындаукезіндегигиенаережелерін сақтау, сақтау мерзіміменсақтаушарттары, әсіресе,тез бұзылатын тағамдар,шикітағамдармендайынтағамдардыбөлексақтаукерек;
• тағамдарды,әсіресеет,құс еті,жұмыртқажәнетеңізөнімдерінмұқиятқуырыңызнемесеқайнатыңыз;
• тез бұзылатын тағамдармендайынтағамдарды,тек,тоңазытқышта 2-6⁰С температурада сақтау керек;
• жаңа дайындалғантағамдыөткенкүнніңқалдықтарыменараластырмаңыз,бірақегердайынтағамбасқакүніқалса,оны қолданар алдындатермиялықөңдеуден өткізу керек (қайнатыңызнемесеқуырыңыз).
• қоқыспентамаққалдықтарынжинамаңыз, шыбындарментарақандардыңпайдаболуынажол бермеңіз;
• тұрғын үйді үнемітаза ұстау жәнежекегигиенаережелерін сақтау, жасбалаларғақайнатылмағансүт,шикіжұмыртқабермеу, тамақдайындауүшінтек,жаңаөнімдердіпайдалану.